Hạt mắc khén là một trong những gia vị đặc trưng nổi tiếng ở vùng Tây Bắc. Với nền ẩm thực độc đáo những món ăn được làm từ hạt này điều mang lại một hương vị rất riêng của vùng Tây Bắc. Hãy cùng với Bếp Của Na tìm hiểu rõ hơn về loại gia vị này cũng như một số món ăn hấp dẫn nhé.
Hạt mắc khén là gì?
Hạt mắc khén là một loại gia vị trong ẩm thực Tây Bắc, được coi là linh hồn của ẩm thực Tây Bắc. Người Thái sử dụng hạt này trong hầu hết các món ăn. Và hương vị cũng chính là điểm nhấn góp phần tạo nên nét đặc trưng của chúng.
Đặc biệt là đối với các đặc sản ở đây, hạt mắc khén có mùi tương tự như mùi cam, nhưng nhẹ và dễ chịu hơn. Ban đầu, bạn sẽ không cảm nhận được vị gì, một lúc sau, chúng sẽ bắt đầu tê nhẹ đầu lưỡi với mùi thơm đặc trưng.
Hạt mắc khén có tác dụng gì?
- Mắc khén chứa nhiều tinh dầu cùng với các thành phần quan trọng như: alkaloids, b-pinen, d-terpinen, d-a-phellandren, d-a-dihydrocarbon, 4-caren, 4-terpinol, dl-carvotanacetone và các chất kháng khuẩn. Với nhiều chất dinh dưỡng, cũng như vị cay đặc trưng và mùi thơm nhẹ đặc trưng. Mắc khén được dùng làm gia vị và làm thuốc.
- Làm gia vị: công dụng làm “tên” hạt cây thuốc phiện Khèn có thể thêm vào nhiều món ăn khác nhau. Với hương vị đặc trưng, mỗi món ăn có hạt này dường như sẽ được cải tiến hơn nhiều lần. Nhưng lưu ý không nên cho quá nhiều vì sẽ khiến món ăn bị đắng và khó ăn.
Công dụng của hạt mắc khén
Trái mắc khén thường dùng như một gia vị để nấu nướng, ướp các món ăn như:
- Món Nướng: Món chính của menu công thức để thử với mắc khén. Cá hoặc thịt nướng với một ít mắc khén sẽ mang lại một hương vị rất khác và cũng ngon đến nỗi bạn phải thử hai hoặc ba lần nữa mới có thể quên được.
- Đồ chiên rán: Dùng làm gia vị ướp thịt cá trước khi chiên sẽ tạo vị cay, thơm mà không loại gia vị nào sánh được.
- Làm nước chấm: Trộn một ít trái mắc khén vào nước mắm, đảm bảo nước chấm nào cũng ngon, nhất là khi kết hợp với thịt cá nướng hoặc chiên như trên.
- Làm chẩm chéo: Dùng cây mắc khén làm chẩm chéo – một loại nước chấm truyền tải tinh hoa trong các món ăn của đồng bào Tây Bắc.
- Món khô tẩm ướp: Khi khô bò được ướp với mắc khén khô sẽ tạo nên hương vị đặc trưng và tạo nên vị ngon đặc biệt của thịt khô Tây Bắc khiến ai ăn cũng phải xuýt xoa khen ngợi.
Cách sử dụng hạt mắc khén
Hạt mắc khén được sử dụng trong các món ăn tạo nên một hương vị đặc trưng chỉ ở vùng núi Tây Bắc mới có. Nếu bạn không biết trái mắc khén để làm gì thì cùng tìm hiểu một vài món ăn được nấu sau đây.
Ướp thịt nướng với hạt mắc khén
Nguyên liệu
- Thịt ba chỉ: 500g
- Mắc khén: 1,5 mcf
- Lá chúc: 10 lá
- Sả: 2 tép
- Hành tím, tỏi, ớt sừng
- Gia vị thông dụng: muối, hạt nêm, nước mắm, mật ong….
Cách làm
- Thịt mua về thì bạn cạo sạch lông sơ chế cho sạch rồi cắt lạng bỏ da. Sau đó cắt thành những miếng mỏng bản to để xiên cho dễ. Cho thịt vào một cái thau.
- Mắc khén thì rang rồi giã nhuyễn, lá chúc cắt nhuyễn.
- Hành tím, tỏi, sả và ớt sừng thì bạn băm nhuyễn cho vào thau thịt. Sau đó nêm vào 1 mcf bột ngọt, 1 mcf hạt nêm, 2 mcf nước mắm, ½ mcf muối, 2 mc mật ong, 1 mc dầu ăn, một ít rượu trắng và cuối cùng là hạt mắc và lá chúc rồi trộn đều lên. Để thịt ướp khoảng 1 tiếng rồi mới đi xiên thịt và nướng.
- Thịt nướng mắc khén có mùi thơm rất đặc trưng của vùng núi Tây Bắc. Mùi thị thơm lừng, thơm thơm, ngọt hơi cay cay vô cùng ngon miệng.
Cách làm muối mắc khén
- Muối hạt: 200g
- Hạt mắc khén: 70g
- Bột ngọt
Hạt mắc khén đem đi rang sau đó cho muối vào rang cùng đến khi thấy hạt giòn thì nhắc khỏi bếp.
Đợi cho nguội hẳn rồi bạn cho thêm bột ngọt, vài trái ớt nếu thích ăn cay vào giã nhuyễn. Vậy là đã có một chén muối mắc khén thơm ngon rồi.
Vịt nướng mắc khén
Nguyên liệu
- Vịt: 1 con
- Mắc khén: 100g
- Hành tím, tỏi và ớt sừng
- Gia vị thông dụng: muối, hạt nêm, nước mắm, rượu, mật ong, bột ngũ vị hương….
Cách làm
- Vịt mua về thì bạn sơ chế cho sạch rồi rửa với gừng và muối để khử mùi rồi để ráo.
- Hành tím, tỏi, và ớt thì băm nhuyễn. Hạt mắc khén rang rồi sau đó giã nhuyễn.
- Chuẩn bị một cái bát, cho hành, tỏi, ớt băm, 1 mcf bột ngọt, 2 mcf hạt nêm, 1 mcf muối, 2 muỗng canh nước mắm, 3 mc mật ong, 1 mcf ngũ vị hương và cuối cùng là mắc khén. Trộn đều tất cả nguyên liệu lại với nhau.
- Sau đó phết đều lên mình con vịt, thoa đều bên trong lẫn bên ngoài và để ướp khoảng 1 giờ.
- Sau khi ướp xong thì bạn cho vào lò nướng hoặc có thể nướng bằng than bằng cách quấn giấy bạc lại rồi đem nướng.
- Vậy là món vịt nướng mắc khén đã hoàn thành. Thịt vịt thơm, thấm đều gia vị và đặc biệt là mùi thơm đặc trưng của mắc khén làm cho thịt trở nên mới lạ và ngon miệng.
Cá rô phi nướng hạt mắc khén
Nguyên liệu
- Cá rô phi: 500g
- Hạt mắc khén: 10g
- Tỏi, ớt, hành tím, sả
- Gia vị thông dụng: muối, đường, nước mắm, hạt nêm,…
Cách làm
- Cá rô phi làm sạch vảy, bỏ đuôi, bỏ vay rồi rửa lại với nước cho sạch, để ráo và khứa vài đường lên mình cá.
- Hành tím, tỏi, ớt và sả thì băm nhuyễn. Hạt mắc khén rang rồi giã nhuyễn.
- Sau đó cho tất cả nguyên liệu vào trong thau cá rồi nêm vào 2:1:3:1 hạt nêm:bột ngọt:nước mắm:nước cốt chanh. Trộn đều lên để ướp 30 phút.
- Đem cá đi nướng bằng nồi chiên không dầu hay nướng bằng bếp than đều được. Thịt cá tươi ngon, thơm mùi mắc khén ăn vô cùng bắt cơm.
Giá hạt mắc khén bao nhiêu?
Hiện nay trên thị trường thì hạt mắc khén dao động từ 190.000 – 400.000 vnđ tùy vào mỗi loại, mỗi nơi buôn bán. Vì thế bạn có thể tìm mua ở những nơi bán các gia vị hay trong các cửa hàng siêu thị đều có.
Cách bảo quản hạt mắc khén
Cách bảo quản thì vô cùng đơn giản. Bạn chỉ cần để nơi khô ráo, bảo quản kín trong lọ hoặc túi. Khi dùng thì lấy vừa đủ, còn lại thì đậy kín thì có thể sử dụng được trong thời gian dài.
Những món ăn được làm từ hạt mắc khén đều mang lại một hương vị vô cùng đặc trưng của vùng núi Tây Bắc. Nếu có cơ hội đến đây thì bạn tìm hiểu và hãy thưởng thức những món ăn cũng như những con người ở vùng đất nơi này.
